تحلیل گر

تحلیل نقد انیمیشن موآنا 2016 Moana: این انیمیشن، مربوط به اقوام پُلی نِزی است؛ پُلی‌نِزی نام گروهی از 1000 جزیره در اقیانوس آرام است. این جزایر بخشی از قاره اقیانوسیه به‌شمار می‌آیند. جزایر پلی‌نزی در مثلث پلی‌نزی قرار گرفته‌اند که یک گوشه آن هاوایی، گوشه دیگر نیوزیلند و دیگری جزیره ایستر است.

 

تحلیل نقد انیمیشن موآنا 2016 Moana

در ابتدای انیمیشن، گفته می‌شود که در ابتدا فقط اقیانوس بود و هیچ چیز نبود. سپس تفیتی، خدای سرسبزی، جزایر را ایجاد کرد. مائویی نیز در کنار باقی خدایان، به دنبال قلب تفیتی بود. در پایان نیز با گرفتن قلب تفیتی، او را تبدیل به موجودی گدازه‌ای و شیطانی کرد.

جریان خلقت جهان در این انیمیشن، کاملا اسطوره‌ای است. یعنی خدایان با نگاهی اسطوره‌ای، خالق جهان بوده و چیزی به نام خدای واحد غیر جسمانی، وجود ندارد. جالب توجه است که در اساطیر پولی‌نزی آمده است که جزیره‌ها به وسیله قلاب ماهی‌گیری جادویی از آب بیرون کشیده شدند. در پایان فیلم می‌بینیم که قلاب جدیدی به مائویی، از طرف تفیتی داده می‌شود. گویا این قدرت از تفیتی آمده است و مائویی خود بدون قلاب، قدرتی ندارد. پِلِه، خدای آتشفشان و گدازه در دین پولی‌نزی‌ها، با تفیتی تطابق دارد. وی خالق جزیره‌ها است.

نقد موآنا

شکل جزیره‌ای که تفیتی در آن خوابیده است، شبیه یک بانوی آرمیده است. این جزیره در واقعیت در اقیانوس آرام بوده و کوسرائی نام دارد. همچنین در ادیان پولی‌نزی، ارواح در زندگی مردم نقش پر رنگی دارند. حتی گاهی بر آن‌ها ظاهر می‌شدند و با زندگان ارتباط مستقیم می‌گرفتند. در موآنا نیز می‌بینیم ارواح گذشتگان بر موآنا ظاهر شده و روح مادربزرگ نیز حامی موآناست.

تتوها در این فرهنگ، نماد‌های مهمی بودند. مثلا نماد اسپیرال یا گردباد، بیان‌گر قدسی بودن شخص و اتصال وی به آسمان است. یا بعضی نمادها بیانگر این بودند که روح شخص پس از مرگ در جهان زیرین زندگی می‌کند و در میان زنده‌ها نمی‌ماند.

در ادامه نقد انیمیشن موآنا نیز می‌بینیم که نماد اصلی فیلم که بر روی بادبان‌ها و لوگوی فیلم موجود است، گردباد یا اسپیرال است. یعنی قایق موآنا و بدن مائویی، قدسی و متصل به آسمان است. به علت اقیانوس که به عقیده آن‌ها همان خالق است، از مائویی و موآنا حمایت می‌کند.

مائویی، نیمه‌خدا یا منجی بنی‌اسرائیل؟

بر خلاف اساطیر پولی‌نزی، در موآنا گفته می‌شود که مائویی پسر انسان‌های عادی است، اما به آب انداخته شده و به وسیله خدایان بزرگ شده است. این شباهت مائویی به منجی بنی‌اسرائیل (حضرت موسی) بی‌دلیل نیست؛ چرا که اساس این اسطوره طبق تفکرات پولی‌نزی، خدا، نیمه‌خدا یا پیامبر و حکیم بوده است. اما اینکه وی به آب انداخته شده و توسط خدایان رشد یافته، کاملا از جریان حضرت موسی(ع) اقتباس شده است.

همچنین مائویی اوراد خاصی را هنگام جنگ یا ورود به جهان زیرین می‌خواند که نشانگر خبره بودن وی در مبارزه است. البته وی تأکید دارد که همه قدرتش وابسته به قلاب ماهی‌گیری بوده و بدون آن قدرتی نداردکه شبیه به اسطوره یهودی انگشتر سلیمان است. ما نیز به عنوان مخاطب، با دیدن قدرت مائویی، وی را قهرمان و منجی داستان می‌پنداریم. اما داستان فیلم بر خلاف انتظار ماست.